आधारभूमि संवाददाता
काठमाडौं ,भदौ २१
निजामती कर्मचारीहरुले भोलि ‘निजामती सेवा दिवस’ मनाउदै छन् । प्रत्येक वर्ष २२ भदौमा मनाइनेका निजामती सेवा दिवसका लागि यस वर्ष ‘स्वच्छ र समक्ष निजामती प्रशासन, समृद्धि र सुशासन’ नारा तय गरिएको छ ।
सरकारले यस वर्ष कोरोना भाइरस ९कोभिड–१९०का कारणले कार्यालयमा नै दिवस मनाउन निर्देशन दिएको छ । संघीय तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले कार्यालयमा दिवस मनाउँदा पनि भौतिक दूरी र स्वास्थ्यका न्यूनतम मापदण्ड प्रयोग गर्न कर्मचारीलाई आग्रह गरेको छ ।
निजामती सेवामा कार्यरत कर्मचारीहरुले निजामती सेवा ऐन जारी भएको दिनको सम्झनामा निजामती दिवस मनाउने गर्छन् । हरेक वर्षको नारा भने स्वच्छ, जनमुखी र उत्तरदायी प्रशासनसंग सम्बन्धित हुन्छ । कर्मचारीले पनि सो नारा अनुरुप काम गर्नुपर्ने आफ्नो दायित्व रहेको स्मरण गर्छन । तर, एक दिन मात्र ।
८० हजार कर्मचार रहेको निजामती प्रशासनले नारामा उल्लेख गरेअनुसार काम भन ेगर्न सकेको देखिदैन । प्रशासकहरु अफैले तय गरेको नारालाई पनि व्यवहारमा उतार्न असफल देखिएका छन् ।कर्मचारीले यस दिवस दिवस मनाउन थालिएको १७ वर्ष भयो ।
हरेक वर्ष सरकारले सेवाप्रवाह, सुशासन र समृद्धिका ल्याउन दत्तचित्त भएर काम गर्न कर्मचारीलाई निर्देशन दिन्छ । सेवाप्रवाह भने निकै अनुत्तरदायी तवरले गर्ने प्रवृति कर्मचारीको छ । ‘सुशासन’ पनि जनतालाई लोभ्याउने भाषण बन्ने गरेको छ ।
सुशासनको भाषण गरेर सेवाग्राहीको आँखामा छारो हाल्दै आएका कर्मचारीहरुनै बर्सेनि ‘घुस प्रकरण’मा पक्राउ परिरहेका छन् । सरकारको नीति एकातिर कर्मचारीको काम अर्कोतिर हुने गरेका कारण पनि निजामती प्रशासन सवल बन्न नसकेको हो ।
कस्ता थिए हालसम्मका नारा ?
सरकारले २०६१ सालमा पहिलोपटक औपचारिक रूपमै निजामती सेवा दिवस मनाउँदा ‘सुशासन र प्रदान गरिने सेवाको प्रभावकारिता’ नारा तय गरेको थियो । त्यसपछि २०६२ मा सबल प्रशासन, स्वच्छ प्रशासन, २०६३ मा लोकतन्त्रका लागि जनमुखी नागरिक प्रशासन, २०६४ मा पारदर्शी प्रशासनः लोकतान्त्रिक प्रशासन भन्ने नारा तय गर्यो ।
यसैगरी २०६५– जनसेवा हाम्रो प्रतिबद्धता, २०६६ मा जनातका लागि प्रशासन, २०६७ मा शिष्ट र नम्र व्यवहार स् सेवाग्राहीको अधिकार र २०६८– जनतालाई सम्मान र सेवा, सुशासनलाई टेवा भन्ने नारा तय गरियो ।
त्यस्तै २०६९मा जनमुखी प्रशासन स् अनुशासन र सुशासन, २०७०मा सुशासन र सदाचार स् निजामती सेवाको आधार, २०७१मा निजामती सेवाको मान्यताः अनुशासन, इमानदारिता र नैतिकता भन्ने नारा राखियो ।
त्यस्तै २०७२ मा निजामती सेवाको रचना, समृद्ध नेपालको रचना र २०७३मा सेवामैत्री र जवाफदेही प्रशासन भन्ने नारा तय गरियो । यसैगरी २०७४मा निजामती कर्मचारीको प्रतिबद्धता ःपारदर्शिता र चुस्तता भन्ने नारा थियो भने २०७५ मा नतिजामुखी प्रशासन, समृद्धि र सुशासन भन्ने नारा थियो ।
यसैगरी गतवर्ष २०७६ मा सक्षम निजामती प्रशासनः विकास, समृद्धि र सुशासन राखिएको थियो भने यसवर्ष २०७७– स्वच्छ र सक्षम निजामती प्रशासन, समृद्धि र सुशासन भन्ने रहेको छ ।
निजामती सेवाको मूल काम सार्वजनिक सेवाप्रवाह र न्यायपूर्ण सम्पादन हो ।निजामती सेवाले सार्वजनिक प्रशासन क्षेत्रमा नयाँ नयाँ अवधारणा प्रयोग गर्दै सेवाप्रवाहमा प्रभावकारिता ल्याएमा मात्र सरकारका काम पनि सफल हुन्दै जान्छन् । तर नेपालमा भने सो मान्यत अनुरुप काम हुन नसक्दा कर्मचारी प्रशासन आलोचित बन्दै गएको छ ।
