आधारभूमि संवाददाता
काठमाडौं, भदौं २१
कृषि बिमामा बाली बिमा अत्यन्त न्युन मात्रामा हुने गरेको देखिएको छ । निर्वाहमुखुी कृषि प्रणाली भएकाले बाली बिमाले ब्यापकता पाउन सकेको छैन । साथै जोखिम आकलन गर्न कठिनाई हुनेले स्वयं बिमा कम्पनीहरु पनि यसमा इच्छुक छैनन् ।
गत असारसम्ममा १ लाख २५ हजार पशुपन्छी तथा माछा बिमा भएकोमा जम्मा बाली बिमा जम्मा ३ हजार ८ सय १२ मात्रै भएको छ । व्यवसायीक रुपमा पशुपालन तथा माछापालन सुरु भएकाले पशु बिमा भने केहि बढेको छ । तर व्यवसायीक खेती सुरु हुन नसकेकाले बालीमा बिमाले ब्यापकता पाउन सकेको छैन ।
यसो त कृषि बिमा नै पनि राम्ररी फस्टाउन सकेको छैन । कृषि बिमा कार्यक्रम सुरु भएको ६ वर्षमा जम्मा १ लाख २९ हजार बिमा भएका छन् । कुल जसंख्याको झन्डै ६५ दशमलव ६ प्रतिशत अहिले कृषि क्षेत्रमा आवद्ध छ ।
जोखिम बढि हुने भएकाले बिमा कम्पनीहरुले कृषि बिमालाई त्यति आकर्षक क्षेत्रका रुपमा लिने गरेका छैनन् । बिमा कम्पनीहरुको उदासिनता र राज्यको यथोचित प्रचारप्रसारको अभावमा यो अत्यन्त न्युन कृषकको पहुचसम्म मात्रै पुगेको छ ।
सरकारले २०६९ साल देखि कृषि बिमा कार्यक्रम सुरु गर्याे । सुरुमा बिमाको प्रिमियममा ५० प्रतिशत सरकारले ब्यहोर्ने घोषणा गरेपनि आर्थिक वर्ष २०७१/०७२ देखि त ७५ प्रतिशत नै सरकारले ब्यहोर्न सुरु गरेको थियो । तर कृषि बिमाका बारेमा कृषकहरुलाई जानकारी नहुनु र दुरदराजका कृषकहरुसम्म त अझ यसको पहुँच नै नभएकाले कृषि बिमा खासै फस्टाउन सकेको छैन ।
अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७५/०७६ सम्ममा जम्मा १ लाख १६ हजार ८ सय ५८ बिमालेख भएका थिए । गत एक वर्षमा भने थप १२ हजार १ सय ४३ बिमालेख भएसँगै अहिले कुल बिमालेख १ लाख २९ हजार पुगेको छ । यसरी हेर्दा कृषि बिमालेख वर्षमा जम्मा १० प्रतिशतले मात्रै बृद्धि हुने गरेको देखिन्छ ।
गत असार सम्ममा २६ अर्ब ३८ करोड बिमांक रकम बराबरको बिमा भएको छ । जसबाट बिमा कम्पनीले १ अर्ब १८ करोड बिमा शुल्क उठाएका छन् । जसका लागि राज्यले भने ८८ करोड ६२ लाख अनुदान दिएको छ ।
साथै बिमा कम्पनीले ४५ करोड ९३ लाख बिमा दाबी भुक्तानी गरेका छन् ।
कृषि क्षेत्रमा ठूलो जनसंख्या आश्रित रहेकाले कृषि बिमा ब्यापक गर्न सरकारले बिमा कम्पनीहरुलाई पनि दुर्गम क्षेत्रमा जान दवाव दिनु पर्छ ।
