काठमाडौ, बैशाख १५

नेपाल चेम्बर अफ कर्मसले विश्वव्यापी महामारीकोरुपमा फैलिएको कोरोना भाइरस (कोभिड १९) बाट विश्व पर्यटन गम्भीर रुपले प्रभाबित बनाएको भन्दै पर्यटन क्षेत्रको पुुर्नउत्थानको लागि सुझाव दिएको छ । बिदेशी मुद्राको प्रमूख श्रोत रहेको नेपाल जस्तो अतिकम विकसित र आत्मनिर्भर हुननसकेको मुलुकको लागि यसबाट उत्पन्न चुनौतीसँग जुध्न झनै कठिन रहेको अवस्था छ, चेम्बरले भनेको छ । यसबाट उद्योग व्यवसाय, रोजगारी, स्वास्थ्य, शिक्षालगायतका क्षेत्रमा अत्यन्तै प्रतिकुल प्रभाव पारेको छ साथै आम जनसमुदाय मनोवैज्ञानिक त्रासबाट गुज्रीरहनु परेको अवस्था छ ।

कोभिड १९ को प्रकोपका कारण सवभन्दा वढी प्रभाबित क्षेत्र पर्यटन,सेवा व्यवसाय, नागरिक उड्डयन आदि प्रमूख हुन । सोही आधारमा चेम्वरले पर्यटन संग आवद्ध क्षेत्रको पुनरुत्थानको पर्यटनमन्त्री योगेश भट्टराई समक्ष सुझाव पेस गरेको छ ।

पर्र्यटन क्षेत्रको लागि सुझाव

नेपाल चेम्बर अफ कर्मशले आन्तरिक पर्यटन तर्फ कोरोनाको प्रभाव कम हुने वित्तिकै अघि बढाउनु आवश्यक छ र यसका लागि सरकारले अनिवार्यरुपमा वर्षको एक पटक निजामती तथा संगठित संस्थाका कर्मचारीहरु र आमनागरिकहरुलाई प्रोत्साहन प्याकेज सहित आन्तरिक भ्रमणको लागि प्रेरित गर्न र निजी क्षेत्रलाई पनि प्याकेजहरु मार्फत केही छुट दिएर आन्तरिक पर्यटन प्रवद्र्धन गर्नेे वातावरण बनाउन सुझाव दिएको छ ।

हाल चीनमा कोरोनाको प्रकोप क्रमशः नियन्त्रण हुंदै गएको सन्दर्भमा आउँदो सेप्टेम्बर–अक्टोबर महिनामा सुरु हुने पर्यटकीय सिजनमा चीनका बिभिन्न शहरबाट पर्यटक भित्राउने तर्फ सरकारी स्तरमै पहल गरिनु पर्ने, नेपाल एअरलाइन्स, हिमालयन एअरलाइन्स र चाइनिज एअरलाइन्सहरुले चीनको बिभिन्न शहरबाट प्रतिस्पद्र्धी प्याकेजम ापर्यटकहरु भित्राउने तर्फ पहल गरिनु पर्ने सुझाव पनि चेम्वरले दिएको छ ।

यसैगरी पर्यटन प्रवद्र्धन गर्न निजी क्षेत्रले पनि लागतका आधारमा होटल लगायत अन्य पर्यटकीय सुबिधा प्रदान गर्न सुनिश्चितता प्रदान गर्ने गरी अधिकतम पर्यटक ल्याउने गरी तयारी गरिनु पर्छ, चेम्बरले भनेको छ । पर्यटन क्षेत्रमा डिसइन्फेक्सनलाई पहिलो प्राथमिकतामा राखि अनिवार्य गर्ने तथा कडाइका साथ अनुगमन समेत गर्ने, हवाईजहाज, बस, कार सहितबास बस्ने स्थानहोटल, रिसोर्ट, होमस्टे, रेस्टुरेन्ट तथा विमानस्थल, बसस्टप, टिकट तथा चेकइन काउन्टर, संग्रहालय, ¥याफ्टिङ– बन्जी–प्याराग्लाइडिङ–साइक्लिङ–बोटिङ–हात्तीसफारी लगायतका पर्यटकीय क्षेत्र र साधनमा नियमित रुपले डिसइन्फेक्ट गर्नुपर्ने र यसबाट सुरक्षाको महशुस गराउन पनि चेम्वरले सुझाव दिएको छ । सबैभन्दा बढी प्रभावित होटल तथा एयरलाइन्सहरुलाई वित्तीय प्याकेज मार्फत उद्धार गरिनु पर्ने, ऋण, ऋणको ग्यारेण्टी, कर्मोरेट बण्डमा सरकार वा राष्ट्र वैंकबाट टेवादिनु पर्ने, कर छुट तथा एयरपोर्ट चार्ज लगायतमा सुविधा सहित वित्तीय सहयोग प्रदानगर्नु पर्ने सुझाव चेम्वरको रहेको छ ।

भ्रमण वर्ष सचिवालय खारेज भइसकेको सन्दर्भमा पर्यटनमा लामो समयदेखि अनुभव र विज्ञता राखेका व्यक्तित्वहरूलाई सम्मिलित गराई पर्यटन पुनरुत्थानका लागि संयन्त्र बनाउने र यसले पर्यटन रिभाइवलको योजना तथा कार्यक्रम बनाउने, मन्त्रालय र मन्त्रालय अन्तर्गतका मुख्य निकायहरूका लागि थिंक ट्यांकको काम गर्ने र अन्य मुख्य सरोकारवाला निकायहरूसँग प्रभावकारी समन्वय गर्ने, अन्तर्राष्ट्रिय नेटवर्कलाई उपयोग गर्ने र २०२२ सम्म ‘रिभाइवल’ का लागि विशेष कार्यक्रमहरू बनाइ कार्यान्वयन गर्ने र छिटोभन्दा छिटो पर्यटन पुनरुत्थान गर्नका लागि सक्रिय भूमिका खेल्न चेम्वरले सुझाव दिएको छ ।

कोरोना भाइरसको प्रकोपको कारण पूर्वीय संस्कृतिवारे खास गरेर योग लगायतका सम्वन्धमा पश्चिमी मुलुकमा धेरै नै चासो बढेको र नेपाल सांस्कृतिक तथा धार्मिक कारणले नेपालको आफ्नै गरिमा भएको हुंदा यसको प्रवद्र्धन गर्न सकिएमा पश्चिमी पर्यटकको संख्या वृद्धि हुने भएकोले यस तर्फ पहल गरिनु पर्ने छ । चेम्बरले मेडिकल टुरिजम, होम स्टे एग्रो टुरिजम, कल्चरल टुरिजम लगायत विधागत पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि ठोस कार्यक्रम ल्याउन पनि सरकारसंग माग गरेको छ ।

हवाइ सेवाको चेम्वरको सुझाव

नेपाल चेम्बर अफ कर्मसले आईकाओ तथा अन्य मुलुकका हवाइ सेवा प्रदायकसंग सम्पर्क गरी वायुसेवा उडान कहिले देखि सुरक्षित रुपमा संचालन गर्न सकिने सो वारेमा छलफल गरी नेपाल वायुसेवा निगमलाइ समेत संचालन गर्न पाइला चाल्न सुझाव दिएको छ ।

पर्यटक चाप घटेको यो बेलामा पर्यटन पूर्वाधारको निर्माणलाई तिव्रता दिइनुपर्छ । राष्ट्रिय महत्वका भैरहवा र पोखरा विमानस्थल निर्माणलाई तिव्रता, त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको आधुनिकीकरण तथा सौंदर्यीकरण, अन्य विमानस्थलको स्तरोन्नति, पदमार्गहरुको मर्मत सम्भार लगायतका काम यही बेला गर्न सके आन्तरिक रोजगारी सिर्जना हुने तथा भविष्यका लागि पनि राम्रो तयारी गर्न सकिन्छ । निजी क्षेत्रबाट पूर्वाधार निर्माणका लागि राज्यले प्रोत्साहनमूलक प्याकेज ल्याउन सकिने सुझाव पनि चेम्बरले दिएको छ ।

हवाइ उड्डयनतर्फ ऋण दिन बित्तिय संस्था हिच्किचाउने हुंदा ऋण, ऋणको ग्यारेण्टी, कर्पोरेट बण्डमा सरकार वा राष्ट्र वैंकबाट टेवा दिनुपर्ने, कर छुट छुट लगायत बित्तिय सहयोग प्रदान गर्नुपर्ने एवं अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा तेलको भाउ घटेकोले हवाइ भाडा दर पनि घटाइनु पर्ने सुझाव चेम्वरले दिएको छ । अहिलेको बिषम परिस्थितिमा हवाइ यात्रुहरुको डिपार्चर अगाडी अनिवार्य रुपमा कोरोना परिक्षण गरिएको हुनु पर्ने, हाल सिमित पाटपूर्जामा मात्र दिईंदै आईएको मू.अ.क. छुट वायूयानका सम्पूर्ण पार्टपूर्जाहरुमा उपलब्ध हुनुपर्ने, देशमा पुनर्विमाको सुविधा नगन्य मात्र उपलब्ध भएकोले हवाई विमामा लगाउँदै आईएको मू.अ.क. र अग्रिम कर छुट हुनुका साथै हालको परिस्थितिमा कम्तिमा ग्राउण्डेडड जहाजको विमाको संपूर्ण व्यवस्था नेपाल पुनर्विमा कम्पनीबाट सहुलियत दरमा हुनुपर्ने सुझाव चेम्वरले दिएको छ ।

यसैगरी नेपाल आयल निगमले हाल माग्दै आएको नगद धरौटीको सट्टा बैंक ग्यारेण्टीको व्यवस्थागरी हाल लिएको नगद धरौटी फिर्ता गर्ने व्यवस्था हुनुपर्ने लगायतका व्यवस्था कार्यान्वयनमा ल्याउन पनि चेम्वरले सुझाव दिएको छ ।