आधारभूमी संवाददाता
काठमाडौं ,६ फागुन
सरकारले किसानलाई अनुदान बापत दिनुपर्ने १ अर्ब ३२ करोड अझै दिएको छैन । उखु बिक्रीको करिब डेढ अर्ब रुपैयाँ भुक्तानी नपाएपछि काठमाडौं आएर आन्दोलन गरेका किसानले म्याद नाघेको एक महिनासम्म उखु किसानले मिलबाट अझै एक अर्ब भुक्तानी पाएका छैनन् ।
सरकारले किसानलाई ७ माघसम्म सम्पूर्ण भुक्तानी दिलाउने आश्वाशन दिएको थियो । चिनी मिललाई कागज गराएर अनुदान दिने भने पनि किसानले सो भुक्तानी नपाउँदा समस्यामा परेका छन् ।
सरकारले किसानलाई उखु काट्ने बेलामा अर्थात मंसिर पुसमा अघिल्लो वर्षको अनुदान दिइसक्नुपर्ने हो । तर, सरकारले आर्थिक वर्ष ०७४–७५ को २ करोडसहित १ अर्ब ३२ करोड रुपैयाँ अनुदान रकम दिन बाँकी छ ।
किसानलाई अनुदान रकम उपलब्ध गराउन कृषि तथा पशुपक्षी विकास मन्त्रालयले गत आइतबार अर्थ मन्त्रालयलाई पत्राचार गरेको थियो । तर, अर्थले अहिलेसम्म निर्णय गरेको छैन ।
उखु किसानलाई उपलब्ध गराउनुपर्ने १ अर्ब ३३ करोड रुपैयाँमध्ये अर्थले दसैँअघि ९२ करोड रुपैयाँँ निकासा दिएको थियो । सरकारले उखु किसानलाई प्रतिक्विन्टल ६५ रुपैयाँ अनुदान उपलब्ध गराउने व्यवस्था छ । सो रकम पनि किसानले पाएका छैनन् ।
त्यस्तै सरकारले , गत वर्षको ४१ करोड ३९ लाख रुपैयाँ निकासा पनि अझै गरिदिएको छैन ।
त्यसैगरी सर्लाहीको अन्नपूर्ण सुगर मिलले सबैभन्दा धेरै रकम किसानलाई दिन बाँकी छ । सो उद्योगले ४२ करोड रुपैयाँँ दिन बाँकी छ । यस्तै रौतहटको श्रीराम सुगर मिलले २६ करोड ७७ लाख रुपैयाँँ किसानलाई भुक्तानी गर्न बाँकी छ ।
नवलपरासीको लुम्बिनी सुगर मिल र इन्दिरा सुगर मिलले ११–११ करोड भुक्तानी गर्न बाँकी छ । सिराहाको हिमालयन सुगर मिलले २० लाख ६४ हजार र कन्चनपुरको महाकाली सुगर मिलले ६२ हजार रुपैयाँँ भुक्तानी गर्न बाँकी छ ।
सर्लाहीको महालक्ष्मी सुगर मिलले किसानलाई ७ करोड रुपैयाँँ दिन बाँकी छ । केही दिनअघि मात्र ३ करोड रुपैयाँँ वितरण गरेको थियो । सो उद्योगले यसअघि ११ करोड २८ लाख रुपैयाँँ दिएको थियो ।
उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले उद्योगीलाई दबाब दिएर किसानको बक्यौता तिर्न दबाब दिइरहेको वताउँछ । उद्यागीले बिस्तारै तिर्न थालेको र मन्त्रालयले पनि उद्योगीमाथि दबाब बढाइरहेको दावी गरेको छ ।
पुषको जाडोमा आफ्नो पसिनाको मूल्य खोज्दै काठमाडौ आएर सरकारको न्यानो साथ खोजेका उखु किसानसरकारले नै धोका दिएपछि फेरी रिास भएका छन् ।
पुस महिनाभर काठमाडौं केन्द्रीत आन्दोलन गरेका उखु किसानलाई भुत्तानी दिन सरकारले दिएको निर्देशनलाई उद्योगीले समेत लत्याएका छन् ।
उखु किसानले चिनी उद्योगीहरुबाट झण्डै एक अर्ब भन्दा बढी बक्यौता रकम लिनुपर्ने छ । सरकारले उद्योगी र किसानलाइृ राखेर सो रकम भुक्तनी गराउन सम्झौता पनि गराएको थियो ।
यस्तो थियो आश्वाशन
सर्लाहीका उखु किसानले काठमाडौं केन्द्रीत आन्दोलन गर्दा उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री लेखराज भट्टले आगामी माघ ७ गतेभित्रै मिल मालिकहरुबाट उखु किसानहरुको भुक्तानी गराइनेबारे लिखित सहमति गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए ।
उखु किसानहरुको भुक्तानी, चिनीको आपूर्ति लगायतका विषयमा कुनै समस्या वा गुनासो भए उखु किसान र उद्योगीहरुले तत्काल जानकारी गराउन र सोको सम्बोधन गर्न उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयको आपूर्ति व्यवस्थापन महाशाखालाई सम्पर्क महाशाखाको रुपमा तोक्ने सहमति समेत भएको थियो ।
यता चिनी उद्योगीले भने आफन्तहरुले भुत्तानी दिइरहेको दावी गरेका छन् । महालक्ष्मी सुगर मिलले १० करोड र अन्नपूर्ण सुगर मिलले ५ करोड दिएको दावी गरेका थिए । तर , किसानहरुले सो रकम नपाएको बताएका छन् । यसैविच किसानहरुले आजसम्म कुर्ने र सो रकम नपाएमा फेरी आन्दोलन गर्ने वताएका छन् ।
उद्योग विभागका अनुसार ६ वटा मिलले भुक्तनी दिइसकेको छन् भने बाँकी रहेका उद्योगहरुले पनि आँशिक भुक्तानी दिएका छन् । तर सरकारले दावी गरे अनुसार किसानको हातमा रकम नपुगेको उखु किसानको गुनासो छ ।
उनीहरुले चिनी मिलले आफूखुसी कायम गरेको प्रतिक्विन्टल ५ सय रुपैयाँ खारेज गरी सरकारले निर्धारण गरेको ५ सय ३६ रुपैयाँ कायम गर्न माग गरेका छन् । सरकारले उखु उद्योगीलाई प्रोत्साहन स्वरुप प्रतिक्विन्टल ६५ रुपैयाँ पनि दिने गरेको छ । उद्योगी तथा विचौलियाले सो रकम पनि घुमाउरो पारामा ठग्ने गरेको किसान गुनासो गर्छन् ।
