काठमाडौं, पुस १३
उद्योग क्षेत्र बिकास गर्नका लागि लगानी सम्मेलन देखि एकल बिन्दु सेवा केन्द्र सञ्चालनमा ल्याएपनि उद्योग क्षेत्रमा भने कुनै सुधार हुन सकेको छैन । कुल गार्हस्थ उत्पादन अर्थात जिडिपिमा उद्योग क्षेत्रको योगदान बिगत ५ वर्षमा कुनै सुधार भएके छैन ।
२०७१ सालमा कुल गार्हस्थ उत्पादनमा उद्योग क्षेत्रको योगदान ६ प्रतिशत रहेको थियो ।
गत वर्ष पनि ५ दशमलव ६ प्रतिशतको हाराहारीमा रहेको तथ्यांक बिभागको आँकडा छ । यो आँकडाले देशमा उद्योग क्षेत्रको बिकास हुन नसकेको प्रष्ट देखिन्छ ।
कच्चा पदार्थको अभावमा देशमा सञ्चालित कैयन उद्योगले विदेशबाट कच्चा पदार्थ आयात गरेर यहाँ प्रशोधन वा त केहि भ्यालु एड गरेर पठाउने गरेका छन् । कच्चा पदार्थ कुन कुन क्षेत्रमा उपलब्ध छ भनेर ति क्षेत्रका उद्योग स्थापनामा सरकारको खास ध्यान गएको छैन । जसका कारण पनि उद्योग क्षेत्रको बिकास हुन नसकेको हो ।
देशमा प्रशस्त मात्रामा जडिबुटीको उत्पादन भएपनि अहिले पनि विदेशबाट ठूलो मात्रामा औषधि आयात हुन्छ । देशभित्रको कुल मागको ४५ प्रतिशत मात्रै स्वदेशी औषधी उद्योगबाट उत्पादन हुन्छ यसबाहेक अन्य विदेशबाटै आयात हुन्छ ।
जडिबुटि प्रशोधन र औषधि उद्योगमा राज्यले खासै सहुलियत दिन सकेको छैन । जसका कारण पनि औषधि उद्योग स्थापनामा कुनै लहर आउन सकेको छैन ।
त्यसैगरि ९५ प्रतिशत कच्चा पदार्थ नेपालमै उपलब्ध हुने सिमेन्ट उद्योगको स्थापना त भयो तर अहिले उत्पादन नै नगरि बस्नु पर्ने स्थिती सिर्जना भएको छ । सिमेन्ट उद्योगको स्वदेश तथा विदेशको बजार खोजिमा राज्यले चासो नै दिएको छैन । सिमेन्ट जस्तै अन्य क्षेत्रका उद्योगको खोजी गरि त्यसको बजारीकरणमा राज्यले पनि योगदान गर्नु जरुरी छ ।
कृषि, पर्यटन र जलविद्युत क्षेत्रका उद्योगमा पनि प्रशस्त संभावना छ । जसका बारेमा पनि आवश्यक अध्ययन हुन जरुरी छ ।
देशमा कच्चा पदार्थ नै उपलब्ध नभएका केहि उद्योगले भने राजनीतिक पहुचका आधारमा वर्षाैदेखि छुट पाइरहेका छन् । भारतबाट धागो आयात गरेर नेपालमा कपडा बुन्ने कपडा उद्योगले वर्षाैसम्म कर छुट र मूल्य अभिबृद्धि कर फिर्ता पाएपनि अहिले उद्योग नै बन्द गर्ने स्थितीमा आएका छन् ।
सरकारले गत वर्षको बजेट भाषणबाट देशभित्र सञ्चालनमा रहेका कपडा उद्योगबाट उत्पादित कपडामा पनि मूल्य अभिबृद्धि कर लगाउने घोषणा गर्याे । मूल्य अभिबृद्धि कर लागेपछि कपडा उद्योगहरुका उत्पादनहरु महंगा भएका छन् र बिक्नै पनि छाडेका छन् । जसका कारण अहिले कपडा उद्योगहरुले उत्पादन कटौति सँगै कामदार पनि कटौति गर्न लागेका छन् ।
यस्तो समयमा सरकारले भने देशमा के कस्ता उद्योगधन्दा लामो समय सञ्चालन गर्न सकिन्छ र त्यस्ता उद्योगको लागि स्वदेशमै कच्चा पदार्थ उपलब्ध हुन सक्छन् भनेर अध्ययन गर्नुका साथै त्यस्ता उद्योगको स्थापनाका लागि आवश्यक वातावरण पनि तयार गर्न सकेको छैन ।
