काठमाडौं, १० मंसिर
सिमेन्टको भाउ घटेपछि अहिले बैंकहरुले पनि यो क्षेत्रमा लगानी गर्न आनाकानी गर्न लागेका छन् । दुई वर्ष अघिको तुलनामा अहिले प्रतिबोरा २ सय रुपैयाँले सिमेन्टको भाउ घटेको छ । गत वर्षसम्म बैंकहरुको कर्जा सिमेन्ट उद्योगमा केन्द्रित थियो । तर यो वर्ष भने लगानी जोखिममा पर्न सक्ने भन्दै बैंकहरुले लगानीमा नै कडाई गर्न लागेका छन् ।
नेपाल राष्ट्र बैकका अनुसार बैंकहरुले यो क्षेत्रमा ९५ अर्ब ८८ करोड लगानी गरेका छन् । गत वर्षको असोजसम्ममा १६ प्रतिशतले सिमेन्ट क्षेत्रमा कर्जा विस्तार गरेको बैंकहरुले यो वर्ष ७ प्रतिशतमै सिमित गरेका छन् । आजभन्दा ३ वर्ष अघि भने देशमा रहेका ४२ वटा उद्योगले १० मिलियन टनको हाराहारीमा सिमेन्ट उत्पादन गर्थे । भूकम्पसँगै सिमेन्टको माग बढेपछि भारतबाट सिमेन्ट आयात ह्वात्तै बढ्यो । जसपछि सिमेन्टमा स्वदेशी मात्रै होइन बैदेशिक लगानी पनि ओहिरियो ।
अहिले भने देश सिमेन्टमा आत्मनिर्भर भएको छ । देशमा ६१ वटा सिमेन्ट उद्योगहरुबाट अहिले वार्षिक १५ मिलियन टन सिमेन्ट उत्पादन गर्न सकिन्छ । तर सरकारले विकास निर्माणका काम समयमै अघि बढाउन नसक्दा अहिले बजारमा माग भन्दा बढि सिमेन्टको उत्पादन भएको छ । बिक्री कम भएपछि उद्योगहरुले अहिले क्षमताको जम्मा ६६ प्रतिशत मात्रै उत्पादन गरिरहेका छन् । सिमेन्ट उद्योगीहरुबिच प्रतिस्पर्धा बढेकाले ग्राहकले भने सस्तोमा सिमेन्ट उपभोग गर्न पाएका छन् । तर उद्योगीहरु भने यो मूूल्यमा सिमेन्ट बेचेर उद्योग सञ्चालन गर्न कठिन हुन लागेको बताउँछन् ।
नयाँ सिमेन्ट उद्योगहरु थपिने क्रम पनि रोकिएको छैन । साथै यसअघि स्थापना भएका उद्योगहरुले पनि भटाभट आफ्नो क्षमता विस्तार गरिरहेका छन् । आगामी दुई वर्षपछि बजारमा माग भन्दा दोब्बर सिमेन्ट र क्लिन्कीरको उत्पादन हुने व्यवसायीहरु बताउँन् । दुई वर्षपछि अढाई करोड टन सिमेन्टको उत्पादन हुनेछ तर सरकारले यही हिसाबले बिकास निर्माण अघि बढाउने हो भने माग साढे १२ सय मिलियन टन भन्दा बढि नहुने देखिन्छ ।
पछिल्ला वर्षमा बैकहरुले उच्च प्राथमिकताका साथ सिमेन्ट उद्योगमा लगानी बढाएका थिए । किनकी यो क्षेत्रका उद्योगले उच्च नाफा कमाएका थिए । तर पुननिर्माणको लभगग धेरैजसो काम सकिएको र विकासका काम अघि बढ्न नसकेकाले पछिल्लो समय सिमेन्टको माग स्थिर छ । माग बढ्न सकेको छैन, तर उत्पादन भने ह्वात्तै बढेको छ । उत्पादन बढि हुने र बिक्री नहुने भएपछि अहिले मूल्यमा प्रतिस्पर्धा छ । जसले गर्दा यो क्षेत्रका उद्योगको नाफामा पनि कमि आएको हो ।
