काठमाडौं, कार्तिक ११

नेपालीहरुको महान् चाड बडा दशैँ सकिएको छ । अहिले तिहार संघारमै आइसक्यो । दशैँ सकिएर तिहार नजिकिएसँगै अहिले बजारमा ह्वात्तै मूल्यवृद्धि भएको आम नागरिकको गुनासो छ । दैनिक उपभोग्य वस्तुकै मूल्य अचाक्ली रुपमा बढेको उनीहरु बताउँछन् । एउटै सामानमा व्यापारीहरुले २० रुपैयाँदेखि आठ सय रुपैयाँसम्म बढाएका छन् । तिहारका लागि आवश्यक भाइमसालाको पोहारको भन्दा दोब्बर÷तेब्बरले मूल्य बढेको छ । व्यापारीले भनेजति मूल्यमा सामान किनेपनि आम सर्वसाधारणले गुणस्तरीय वस्तु उपभोग गर्न पाएका छैनन् । अहिले एउटै भाइमसालको न्यूनतम मूल्य दुई हजारदेखि पन्ध्र÷बीस हजारसम्म छ । तर, यति धेरै पैसा तिरेर पनि सर्वसाधारणले राम्रो वस्तु पाएका छैनन् । म्याद सकिएका, गुणस्तरहीन वा कुहिएका, बिग्रिएका वस्तु व्यापारीहरु बेच्छन् । चाँहे त्यो ड्राइ फुड्स होस् या मदिरा ।
आम नागरिक भन्छन्, ‘साना किराना पसलदेखि भाटभटेनी, सुपर मार्केट, बिग मार्टमा यस्ता गुणस्तरहीन वा म्याद सकिएका सामान छ्यापछ्याप्ती भेटिन्छन् ।’ सरकारले खाद्य तथा पेय पदार्थको मूल्य निर्धारण गरेको छैन । व्यापारीहरुले आफुखुशी मूल्य तोक्दै आएका छन् ।

जसका कारण जनताले महँगोमा त सामान किन्नुपरेको छ नै सँगै यस्ता खाद्य तथा पेय पदार्थको सेवनले रोगी बनेका छन् । केही वर्षयता मुलुकमा मन्दी छ । व्यापार व्यवसाय ठप्प हुँदा धेरैले रोजगारी गुमाएका छन् । महँगी बढेको बढ्यै छ तर रोजगारी छैन । रोजगारी भएपनि तलब कम छ । कतिपयले त वर्षौदेखि तलब नपाएको पनि सुनिन्छ । अनि यस्ता नागरिक अब कसरी बाँच्ने ? एकातिर बजारमा महँगी बढेको छ, अर्कोतिर बेरोजगारी वा काम गरेको ठाउँबाट तलब पाएको छैन ! अब पैसा नहुने सर्वसाधारण भोकभोकै मर्नुपर्ने परिस्थिति सिर्जना भएको छ । किनकि पैसा हुनेहरु त जतिसुकै महँगी भएपनि किनेर खाइहाल्छन् । भोकै मर्ने भनेको त गरिब जनता त हुन् । महँगी बढेसँगै अहिले बजारमा जताततै चोरी बढेको सुनिन्छ । मानिसहरु दिउँसो आफ्नो घर, कोठामा चोरी भएको बताउँछन् । यता, बाटोमा माग्ने मान्छेको संख्या पनि उत्तिकै बढेको छ । सार्वजनिक यातायातदेखि सडक, मठमन्दिर, घरलगायतमा माग्ने मान्छेहरु यत्तिकै भेटिन्छन् । बेरोजगारी तथा आर्थिक समस्याका कारण अधिकांशको घरमा झैझगडा भएको वा परिवार लथालिंग भएको पनि बुझिन्छ । सहकारी, लघुवित्त र फाइनान्सले करोडौं बचतकर्ताको लाखौं रकम पचाइदिएको छ । यी संस्थामा एकै व्यक्तिको लाखदेखि करोडौं डुबेको छ ।

जीवनभर रगतपसिना बगाएर खाईनखाई वा आफ्नो पुख्र्यौली सम्पत्ति बेचेर बढी ब्याजको प्रलोभनमा मानिसहरुले सहकारी, लघुवित्त र फाइनान्समा बचत गरेका थिए । तर, अहिले ब्याज त परको कुरा हो, उनीहरुले साँबा नै फिर्ता पाएका छैनन् ।
आफ्नो निक्षेप फिर्ता आउने आशामा कहिले आन्दोलन गर्छन् त कहिले प्रहरी चौकी, स्थानीय तहm सहकारी विभाग, मन्त्रालयलगायत.सम्बद्ध निकाय धराउँछन्, पीडितहरु । तैपनि उनीहरुले आफ्नो बचत पाएका छैनन् । आफुहरुको बचत रकम हिनामिना गर्ने सहकारी सञ्चालकहरुलाई सरकारले कारबाही समेत नगरेको पनि उनीहरुको आरोप छ । सहकारीकै कारण घरजग्गा, गाडी र सेयरमा पनि मन्दी आएको हो । किनकि यी क्षेत्रमा सहकारीले लगानी गर्दै आएका थिए । तर, सहकारी भाग्नासाथ यसको किनबेच ठप्प भएको छ । घरजग्गा, गाडी र सेयर पुरानै लयमा फर्किन अब निकै गाह्रो हुने देखिन्छ । बजारमा पाँच सय र हजारको नोट कम देखिन थालेको छ । व्यापारी, सरकारी कर्मचारी, नेतालगायतले पैसा लुकाइसकेका छन् । उनीहरुले पाँच सय र हजारको नोट घरमा लुकाइसकेका छन् । । पैसा नहुनेसँग हिजो पनि थिएन र आज पनि छैन । अहिले नेपाली युवाहरु रोजगारीका लागि विदेशिने क्रम बढ्दो छ । चाडपर्वमा समेत हजारौं युवाहरु खाडी गए । अहिले उमेर हुने र रोग नलागेकाहरु कसैले ऋण पत्याएमा रोजगारीका खाडी जान्छन् भने उमेर पुगेका अनि रोगले च्यापेकाहरु आफ्नो गाउँघर फर्किदैँ छन् । यता, भ्रष्टाचार वा राजस्व छलेका पैसा व्यापारी, कर्मचारी तथा नेताहरुले आफ्नो अमेरिका, अस्ट्रेलियामा भएका छोराछोरीलाई हुण्डाईमार्फत पठाएर त्यहाँ घरजग्गा जोड्न लगाएका छन् । अनि यहाँ बसेर भनेर आफ्ना छोराछोरीले दिनरात भनी काम गरेर अमेरिका, अस्ट्रेलियामा घरजग्गा जोडेको भन्दै धाक देखाउँछन् । अहिले बजारमा जताततै कोठा, सटर तथा फ्ल्याट खाली देखिन्छन् । काठमाडौं उपत्यकासहित देशभरका अधिकांश ठाउँमा घरहरु खाली हुदैँ गएका छन् ।

घर खाली भएसँगै घरधनीहरु चिन्तित भएका छन् । उनीहरुका रातको निन्द्रा र दिनको भोक नै हराएको छ । यता, घरजग्गा किनबेच पनि ठप्पै छ । मालपोत कार्यालयमा सेवाग्राहीको चहलपहल निकै घटेको छ । यतायात कार्यालयमा पनि यस्तै छ । गाडी बेचबिखनमा पनि मन्दी छाएको छ । विभिन्न क्षेत्रमा गरेको लगानी डुब्दा धेरै जनता तनावमा छन् । लगानी डुबेपश्चात् कतिपयले सहन नसकेर आत्महत्या पनि गरेका छन् । कतिपयले देशै छोडेका छन् त कतिपय लुकीछिपी हिँडेका छन् । अहिले मुलुकको प्रधानमन्त्री एमाले अध्यक्ष केपीशर्मा ओली छन् । उनको दुई पटक मिर्गौला फेरिएको छ । त्यो पनि जनताले तिरेको करबाट । यतिमात्र नभई यसअघि प्रधानमन्त्री हुँदा उनी बिरामी मात्र हुन्थे । उनको उपचार गर्दा सर्वसाधारणले तिरेको अर्बौ कर सकियो । ओली नेपालको पानी पिउँदैनन् । विदेशबाट आयात गरिएको महँगो पानी पिउँछन् । उनी एक दिनकै विदेशीबाट आयात गरिएको ७० हजार रुपैयँम बराबरको पानी पिउँछन् । अहिले प्रधानमन्त्री ओलीको हातमा लगाइएको घडीको मूल्य झण्डै तीन करोड रुपैयाँ रहेको बताइन्छ । उनले लगाएको चस्मा मात्र ४५ लाख रुपैयाँ बराबरको रहेको सुनिएको छ । त्यस्तै, कोट सात लाख, जुत्ता एक लाख, दाउरा सुरुवाल डेढ लाखसहित अन्य पोशाक तथा सामग्री पनि यत्तिकै महँगो मूल्यको लगाउँछन् भनेर भनिन्छ । ओलीको भक्तपुरको बालकोटस्थित दश रोपनी जग्गामा दरबारजस्तो घर छ ।
तेह्रथुम र झापामा पनि रोपनीका रोपनी जग्गा र घर रहेको बताइन्छ । यतिमात्र नभई उनको स्वदेशी तथा विदेशी बैंकमा अर्बौ रकम रहेको र सुनचाँदी, सेयरलगायतमा पनि त्यत्तिकै लगानी रहेको सुनिन्छ । ओली कुनै व्यापारी होइनन् । न त उनले कहिल्यै रोजगारी नै गरे ।

२०२८ सालमा झापामा खाना खान लागेका एक व्यक्तिको उनले घाँटी छिनाले । सोही कसुरमा १४ वर्ष जेल जीवन बिताए । तर, आम जनमानसमा भ्रम छर्न आफु राजनीतिक परिवर्तनका निम्ति जेल बसेको दाबी गर्दै आएका छन् ।
ओलीकी श्रीमती राधिका शाक्य राष्ट्र बैंककी पूर्वकर्मचारी हुन् । तर, ओलीले कहिल्यै रोजगारी गरेनन् । अनि उनैको यत्रो सम्पत्ति कसरी आयो ? कसरी उनी पानी मात्र यत्रो महँगो पिउँछन् । यत्रो पैसा कहाँबाट आयो ? राष्ट्र बैंकको पूर्वकर्मचारीको तलबले मात्र त यस्तो सम्पत्ति नहुनु पर्ने ? अब प्रधानमन्त्री ओलीको पनि सम्पत्ति छानबिन हुनुपर्छ ।
जनता महँगीका कारण भोकै मर्नुपर्ने अवस्थामा पुगिरहँदा मुलुकको जिम्मेवार पदमा रहेको व्यक्तिले चाँहि दैनिक विदेशबाट आयात गरिएको ७० हजार रपैयाँको पानी पिउन मिल्छ ? यत्रो पानी पिउने हैसियत कसरी बन्यो ? यो पनि छानबिन गरियोस् । अहिले नेपालको वैदेशिक ऋण २७ खर्ब पुगिसक्यो । प्रत्येक नेपालीको टाउकोमा लाखौं विदेशी ऋण छ । आम नागरिक खान नपाएर आत्महत्या गरिरहँदा सरकार भने विदेशीसँग ऋण लिएर मोजमस्ती गरिरहेको छ । अनि यस्तो सरकारबाट जनताले के आशा गर्ने ?

यता, बजार अनुगमन गरी कालोबजार गर्नेलाई कारबाही गर्नुको साटो उल्टै आफ्नो पार्टी कार्यालय बनाउन व्यापारीसँग जग्गा दान लिन्छन्, प्रधानमन्त्री ओली । सरकार आफैं व्यापारीको बचाउमा लागेपछि जनताले कसरी सुख पाउँछन् ? कसरी महँगी नियन्त्रण हुन्छ ? कसरी कालोबजारी हट्छ ?ः
प्रधानमन्त्री व्यापारीको हितमा काम गर्छन् अनि सर्वसाधारण महँगी, बेरोजगारी र कालोबजारीका कारण भोकभोकै बस्छन् । अनि भोक सहन नसकेपछि कतिपयले आत्महत्या गर्छन् त कतिपयले यत्तिकै ज्यान गुमाउँछन् ।
रुषा थापा
भक्तपुर