काठमाडौं, चैत २५

बेलबारी नगरपालिकाका मेयर दिलप्रसाद राईले तेश्रो पटक धाननाच्न पुगेको स्मरण गरेका छन् । लेखक तथा खोजकर्ता गोविन्द हुक्पा चोङबाङको पालामसङ्ग्रह ‘मायाको सृष्टि’ सार्वजनिक गर्दै मेयर राईले यस्तो बताएका हुन् ।

शुरुमा धान नाच्नको लागि स्वयं माइतीहरूले आफ्ना चेलीहरूसमक्ष हात तानेरै पुर्याउँदा आश्चार्य लागेको पनि मेयर राईले बताए । तर कालान्तरमा अध्ययन गर्दै जाँदा याक्थुङ (लिम्बू) जातिले छोरीचेली सस्तो भएर कुटुम्बसँग धान नाच्न लगेको नभई हाम्रा चेलीसँग सवालजवाफ गर्न कति सक्छौ भनेर दाँज्न खोजेको रहेछ भन्ने बुझेको पनि मेयर राईले भने । “कमजोर कुटुम्बसँग घरबार हुँदैन भन्ने याक्थुङ (लिम्बू) जातिको प्रथाजनित मान्यता रहेछ ।” मेयर राईको भनाई थियो ।

बेलबारीस्थीत आदिवासी जनजाती सभाहल, बेलबारीमा सम्पन्न एक कार्यक्रममा सम्पन्न कार्यक्रममा बेलबारीका अग्रज स्रष्टा इरान राई, विश्व नेपाली साहित्य महासङ्घका अध्यक्ष सुरेन्द्र लिम्बू परदेशी, प्रलेस नेपाल कोसी प्रदेश अध्यक्ष तिला लेकाली, साहित्यकार मदन हुक्पा चोङबाङ, देवेन्द्र खापुङ सुर्केलीलगायत अतिथि रहेका थिए ।

त्यसैगरी किराँत याक्थुङ मोरङ अध्यक्ष डि.वी. कुरुम्बाङ, किराँत याक्थुङ चुम्लुङ सांस्कृतिक परिषद्का मोरङका अध्यक्ष ज्योति हाङश्रोङ, बेलबारी प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष धनजीत पराजुली, किराँत याक्थुङ चुम्लुङ नगर समिति बेलबारीका कार्यबाहक अध्यक्ष चन्द्रकला लिम्बू, कलाकारहरू श्याम गौतम, शिव छाङ्छा राई, मेखराज कार्की लगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।क्ष्

लोकार्पित कृति माथि मदन हुक्पा चोङबाङ र देवेन्द्र खापुङ सुर्केलीले कृतिमाथि टिप्पणि गरेका थिए । टिप्पणिकर्ताले लेखक चोङबाङको व्यक्तित्व र कृतित्वका बारेमा चर्चा गरेका थिए । टिप्पणीकार मदन चोङबाङले गोविन्द चोङबाङ शिक्षाप्रेमी रहेका कुरा बताएका थिए । स्थानीय स्कुलका शिक्षक रहेका गोविन्दले गाउँमा प्रौढशिक्षा पढाएर धेरै युवायुवतीलाई शिक्षित बनाएको र प्रौढशिक्षा पढेपछि ति विद्यार्थीले एकैचोटी माथिल्लो कक्षामा भर्ना भई उच्च शिक्षासमेत हासिल गरेको बताएका थिए । पालाम दोहोरी गीत नभएको कुरालाई प्रष्ट पार्दै पालम लिम्बू जातिले धान नाचमा भन्ने एउटा लय रहेको बताएका थिए ।

त्यसैगरी साहित्यकार देवेन्द्र खापुङ सुर्केलीले गोविन्द चोङबाङका रचना चलचित्र निर्देशक उपेन्द्र सुब्बाकहाँ पुग्दा अर्कै नाममा पुगी चर्चितसमेत भएको र पछि गोविन्द चोङबाङकै नाममा फर्काउन सफल भएको कुरा बताएका थिए । चलचित्रमा जारीमा रहेको पालाम र ख्याली गोविन्द चोङबाङको सिर्जना रहेको सुर्केलीले जनाएका थिए ।

कार्यक्रममा इरान राई सेवकले गोविन्द हुक्पा चोङबाङ गौतम बुद्ध, महावीर पुन, डा. सन्दुक रुइतजस्तै दुःख रोज्ने, दुःख गरेरै समाजसेवा गर्ने व्यक्तिको रूपमा चिनिएको बताएका थिए । विश्व नेपाली साहित्य महासंघका अध्यक्ष सुरेन्द्र लिम्बू परदेशीले पनि मन्तव्य राखेका थिए ।

गायक श्याम गौतम र पालाम गायिका मोति चोङबाङले पालाम गाएर कार्यक्रमलाई मनोरञ्जन तुल्याएका थिए ।

बेलबारी साहित्य विकास समितिका अध्यक्ष रमेश निरौलाको अध्यक्षतामा सम्पन्न कार्यक्रमको सञ्चालन आयोजक संस्थाका सचिव उमा सिजापती र सहआयोजक संस्था किराँत याक्थुङ चुम्लुङ नगरकमिटि सचिव कृष्ण मेन्याङवोको रहेको थियो ।

आठराई –२, खाम्लालुङ, तेह्रथुममा जन्म भई पछिल्लो समय मोरङको बेलबारीलाई कर्मथलो बनाएर समाजसेवाका साथमा कलम चलाउँदै आएका चोङबाङका यस अघि नै याःलाक पालाम (२०५०) र आनि साक्थीम नु सङहा? (२०६२) कृति प्रकाशित भएका छन् ।