आधारभूमि संवाददाता
काठमाडौं, जेठ ८
लकडाउनका कारण मोबाइल बैकिङ चलाउनु पर्ने धेरैलाई बाध्यता भयो । लकडाउनकै समयमा पनि इन्टरनेट र केबलको महसुलका साथै इन्सुरेन्समा पनि किस्ता तिर्नुपर्ने बाध्यता भयो । जसका कारण नै मोबाइल बैकिङ ब्यापक मात्रामा विस्तार भएको नेपाल राष्ट्र बैंकको एक अध्ययनले देखाएको छ ।
नेपालमा कुल कारोबारको तीन प्रतिशत मात्रै विद्युतीय भुक्तानी हुने गरेको तथ्यांक रहेकामा लकडाउनका बेला बैंकिङ कारोबार आकासिएको छ । कारोबार संख्या र कारोबार रकम दुवैका आधारमा लकडाउनमा नगदरहित कारोबार बढेको देखिन्छ ।
लकडाउन सुरु भएको महिना चैतमा ३२ लाख ८२ हजार मोबाइल बैकिङ कारोबार भएकोमा वैशाखमा ५१ प्रतिशतले बढेर ४९ लाख ६० हजार कारोबार मोबाइलबाटै भएको छ ।
चैतमा मोबाइल बैकिङमार्फत ५ अर्ब ३९ करोडको कारोबार भएको थियो । जेठमा मोबाइल बैकिङमार्फत चैतको तुलनामा १ सय २७ प्रतिशत बढी अर्थात १२ अर्ब २७ करोड रुपैयाँ कारोबार भएको छ । यसले मोबाइल बैकिङमा धेरैको चासो बढेको प्रष्ट हुन्छ ।
लकडाउनमा अत्यावश्यक काममा वाहेक घर वाहिर निस्कन निषेध तर अत्यावश्यक सामाग्री मगाउन र इन्टरनेट तथा केबलको महसुल तिर्नैपर्ने बाध्यताका कारण मोबाइल बैंकिङ कारोबार बढ्न गएको हो । साथै नगद रहित अर्थात मोबाइल बैंकिङ कारोबारबाट अन्य समयमा ग्राहकको समय बचत हुन्छ । तर धेरैजसो स्थानमा नगदबाटै कारोबार हुने र सबैजना प्रविधीमा अभ्यस्त नभएका कारण पनि नगद रहित कारोबार बढ्न सकेको थिएन ।
मोबाइल बैकिङ मात्रै नभई क्युआर कोड तथा वालेटबाट गर्ने कारोबार पनि उल्लेख्य मात्रामा बढेको छ ।
वालेट कम्पनीहरुका युजरहरु यो समयमा ह्वात्तै बढे । कैयनले एप्स डाउनलोड गरेपनि प्रयोग गर्न जानेनन् । तर यसप्रति धेरैको चासो भने बढाएको छ। नगदरहित कारोबार गर्नुपर्ने रहेछ भन्ने धेरैमा चेतना जगाएको छ । आगामी दिनमा यसले नगदरहित कारोबार मात्रै होइन, राज्यको ढुकुट िसमेत बचाउँछ । किनभने
नेपाल राष्ट्र बैंकले नोट छपाइमा वार्षिक करिब १ अर्ब रुपैयाँ खर्च गर्छ । नगदरहित कारोबारबढाउन सके नोट छपाइमा हुने खर्च जोगाउन सकिने मात्र होइन अवैध कारोबार र भ्रष्टाचार नियन्त्रणमा समेत सहयोग पुग्छ ।
