–केदार मगर
खोटाङ, २७ कात्तिक (रासस)
दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका–१ दिक्तेलका चन्द्रप्रसाद आचार्य यतिखेर घरैमा घङ्गारुको लठ्ठी निर्माण गरेर ८० वर्षमाथिका वृद्धवृद्धा तथा अशक्तलाई वितरण गर्नमा व्यस्त हुनुहुन्छ ।
विसं २०७४ जेठ १९ गते सरकारी (जागिर नायबसुब्बा) बाट अवकाश प्राप्त ६३ वर्षीय आचार्यले एक वर्षभित्र एक हजार आठ ज्येष्ठ नागरिक तथा अशक्तलाई लठ्ठी प्रदान गर्ने लक्ष्यका साथ गत वैशाख १ गतेबाट अभियान शुरु गर्नुभएको हो ।
हरेक वृद्धवृद्धाका लागि एउटा लठ्ठी परिवारका सदस्यजस्तै साहरा हुने भएकाले ‘एक वृद्धवृद्धा एक लठ्ठी’ उपलब्ध गराउने अभियान थालेको आचार्यले बताउनुभयो । “जुनसुकै वृद्धवृद्धा र अशक्तका लागि परिवारका सदस्यजस्तै पहिलो र नजीकको साथी लठ्ठी हो”, उहाँले भन्नुभयो, “उनीहरु चौबीसै घण्टा आफ्नो छोराछोरीको साथमा हुँदैनन् । त्यो अवस्थामा बुढेसकालको सहारा भनेको लठ्ठी भएकाले अभियान थालेको हुँ ।”
लठ्ठी उपहार दिने अभियान शुरु गरेदेखि हालसम्म ५५० ज्येष्ठ नागरिकलाई प्रदान गरिसकेको आचार्यले बताउनुभयो । “शुरुमा १०८ वृद्धवृद्धालाई एक–एक थान लठ्ठी प्रदान गर्ने गरी अभियान थालेको थिएँ”, उहाँले भन्नुभयो, “बीचमा धेरै वृद्धवृद्धा बाँकी रहने थाहा पाएपछि एक हजार आठलाई प्रदान गर्ने निर्णय लिएको छु ।”
धार्मिक ग्रन्थमा १०८ र एक हजार आठ दान गर्नुको विशेष अर्थ र महत्व भएकाले एक हजार आठ नै पु¥याउने लक्ष्य लिएको आचार्यले बताउनुभयो । हालसम्म आचार्यले दिक्तेल, लफ्याङ, खाल्ले, दोर्पाचिउरीडाँडा, नुनथला, बाक्सिला, रतन्छालगायत तराईमा बसोबास गरिहेका वृद्धवृद्धालाई समेत लठ्ठी प्रदान गरिसक्नुभएको छ ।
छिमेक तथा नजीक पर्ने गाउँघरका वृद्धृवद्धालाई आफँै गएर लठ्ठी दिने गर्नुभएका आचार्यले टाढा–टाढाका वृद्धवृद्धालाई उनीहरुको आफन्तमार्फत लठ्ठी पठाइदिने गर्नुभएको छ । उहाँले छरछिमेकमा रहेका ज्येष्ठ नागरिकदेखि साकेला गाउँपालिका–२ रतन्छाका १०८ वर्षका नन्दलाल फुयाँलसम्मलाई लठ्ठी पु¥याइसक्नुभएको छ ।
खबर आए र पु¥याइदिने माध्यम भए १०० वर्ष नाघेका नेपालका पूर्वपश्चिम जुनसुकै ठाउँका वृद्धवृद्धालाई लठ्ठी उपहार पठाइदिने लक्ष्य राखेको आचार्यले बताउनुभयो । उहाँले औषतमा रु एक हजारदेखि एक हजार ५०० मूल्य पर्ने लठ्ठी निर्माण गरेर वृद्धवृद्धालाई प्रदान गर्दै आउनुभएको छ ।
लठ्ठी उपहार प्रदान अभियान चलाइरहनुभएका आचार्यले दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका–१० पाथेकाको सिरुबासबाट घुङ्गारुको काँचो लाथ्रोे झिकाउने गर्नुभएको छ । एक पटकमा १४÷१५ लाथ्रो ल्याइदिने स्थानीयवासीलाई उहाँले प्रतिपटक रु एक हजार २०० पारिश्रमिक उपलब्ध गराउँदै आउनुभएको छ ।
एउटा लठ्ठी तयार पार्न लठ्ठीको साइज र बुट्टाअनुसार एक दिनदेखि पाँच दिनसम्म लाग्ने गरेको उहाँको अनुभव छ । उहाँको दिनचर्या आकर्षक लठ्ठी ताछ्न, खौरिन, थरिथरिका आकर्षक स्वरुप दिनमै बितिरहेको हुन्छ । उमेर ढल्कँदै गए पनि तन्दुरुस्त देखिनुहुने आचार्यले समाउने ठाउँमा चरा, माछा, फूलको कोपिला, बाच्छालगायतको आकृति भएको लठ्ठी बनाउने गर्नुभएको छ । उहाँले रेती, ह्याक्सो ब्लेड, कर्द, खुकुरी, विभिन्न साइजका छिनोजस्ता घरेलु हतियार प्रयोग गरेर लठ्ठी बनाउने गर्नुभएको छ ।
आचार्यले उपहार दिने लठ्ठीको डाँठमा निर्माण गर्ने र पाउनेको नाम, ठेगाना र लठ्ठी नम्बर लेखिएको हुन्छ । त्यही लठ्ठीमा “बुढेसकालको सहारा अभिन्न मित्रको रुपमा टेक्नु हुनेछ” भनिएको शब्द उल्लेख हुन्छ । आचार्यको घरमा पुग्दा घरायसी काम, साथीभाइसँग भेटघाटबाहेक अधिकांश समय उहाँलाई लठ्ठी खिप्नमै व्यास्त रहेको भेटिन्छ । कुनै दिन निद्रा नलागे बिहान ३ बजे नै उठेर लठ्ठी ताछ्ने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
आचार्यसँग बाँसको चोयाबाट बुनिने ढाकाको जस्तो टोपी, ह्याट र कोट बुन्ने सीप पनि छ । ढाकाको जस्तो छ वटा टोपी बुनेकामा सबै बिक्री भएको र त्यसमध्ये एउटा रु चार हजार ५०० मा बिक्री भएको थियो । ग्राहकको माग भए लठ्ठी, पिठ्यूँ कन्याउने पञ्जा, चोयाको टोपी तयार पारेर उपलब्ध गराउने आचार्य बताउनुहुन्छ । हातको सीपसँगै उहाँले रक्तचन्दनको बिरुवासमेत घरैमा उमारेर सङ्घसंस्था तथा कार्यालयलाई वितरण गर्दै आउनुभएको छ ।
श्रीमती, छोराबुहारीसँग मिलेर तीन पोखरीमा ग्रास तथा कमनकार्प, मुङ्ग्रीलगायत विभिन्न प्रजातिका माछा पाल्नुभएको छ । रुद्राक्षको गोडमेल, हेरचाहलगायत काममा पनि उहाँको अवकाश प्राप्त समय खर्च भइरहेको छ ।
विसं २०३७ कात्तिक १५ गते बहुमुखी विकास कार्यकर्ता तथा गाउँ पञ्चायत सचिव ९खरिदार० पदका रुपमा सरकारी सेवामा प्रवेश गर्नुभएको थियो । सेवा प्रवेशका क्रममा गौरादहमा सात महिना काम गरेपछि उहाँ खोटाङको बुइपामा सचिवका रुपमा आफ्नै जिल्ला आउनुभएको थियो । जागिरका सिलसिलामा ताप्लेजुङमा विसं २०४२ देखि २०४७ सम्म काम गर्नुभएका आचार्य प्रजातन्त्रको पुनःवहालीपछि पुनः खोटाङ फर्किनुभएको थियो ।
