काठमाडौं, , १३ असोज
नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा सूचिकृत कम्पनीहरुमध्ये १९ वटा कम्पनीको सेयर मूल्य १ सय भन्दा कम छ । १ सय रुपैयाको लगानीमै सर्वसाधारणले ४८ रुपैयाँसम्म नोक्सानी बेहोरेको देखिन्छ । घट्दो क्रममा रहेको सेयरबजारबाट अहिले धेरैले नोक्सानी खेपिरहेका छन् । त्यसमध्ये पनि सबैभन्दा बढि नोक्सानी जलविद्युत लगानीकर्ताले भोग्नु परेको छ । 

सर्वसाधारणबाट  लगानी जुटाउन चाहने कम्पनीहरुले अहिले सेयर जारी गर्ने गर्छन् । यसरी निष्काशन हुने प्राथमिक सेयरको मूल्य १ सय रुपैयाँ तोकिएको छ । तर सेयरबजारमा सूचिकृत भएका ३२ वटा कम्पनीहरु मध्ये अहिले १९ वटा कम्पनीहरुको मूल्य १ सय भन्दा पनि तल ओर्लिएको छ । 

नियमनकारी निकाय नभएका कारण यसअघि प्राथमिक सेयर निष्काशन गर्ने कम्पनीहरुले आयोजनाको लागत नै गलत देखाएर सर्वसाधारणबाट ठूलो मात्रामा रकम संकलन गरे  । जसअनुरुप प्रतिफल भने दिन सकेनन् । जसका कारण नै अहिले जलविद्युत आयोजनाका लगानीकर्ताले नोक्सानी खेप्नु परेको हो ।

युनिएन हाइड्रोपावर र नेशनल हाइड्रो पावरको सेयर निष्काशन हुँदा सर्वसाधारणले प्रतिकित्ता १ सय रुपैयाँ तिरेर किनेका थिए । तर, अहिले यि कम्पनीको मूल्य ५२ रुपैयाँ मात्रै छ । अर्थात लगानीकर्ताले  एक कित्तामै ४८  रुपैयाँ सम्म नोक्सानी बेहोर्नु परेको छ ।  

जलविद्युत आयोजना निर्माणका क्रममा ७० प्रतिशत बैंकबाट ऋण लिन पाइन्छ भने ३० प्रतिशत प्रवर्धकहरुको लगानी हुनुपर्छ । यस्तो  ३० प्रतिशतको  २५ प्रतिशतसम्म उनिहरुले सेयर निष्काशन गर्न सक्छन् । स्वपुजी अर्थात इक्वीटी बढाईचढाई देखाउने र सर्वसाधारणबाट ठूलो मात्रामा रकम संकलन गर्ने गरिएको छ । त्यसैगरि यस्तो जनाबाट संकलित रकमबाट सोहि कम्पनीको नाममा अर्काे आयोजनामा पनि लगानी गर्ने गरिएको छ । जसका कारण पनि कम्पनीहरुले सर्वसाधारण लगानीकर्तालाई प्रतिफल दिन सकेका छैनन् ।

पुँजीबजारको नियमनकारी निकाय धितोपत्र बोर्डले आयोजनाको लगानी वास्तवी हो वा होइन भनेर अध्ययन नगरि सेयर निष्काशनका लागि अनुमति दिने गर्छ । जसका कारण पनि यस खालको समस्या सिर्जना भएको हो ।