आधारभूमि संवाददाता
काठमाडौं, चैत ३१
महामारीले गर्दा बिदेशबाट आउने लगानी प्रभावित भएको छ। गत वर्षको तुलनामा यस्तो लगानी ३४ प्रतिशतले घटेको नेपाल राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार गत वर्षको फागुन मसान्तसम्म १५ अर्ब ६१ करोड रकम मुलुक भित्रिएको थियो । तर यो वर्षको सोहि अवधिमा यस्तो रकम १० अर्ब १८ करोडमा सिमित भएको छ । जुन गत वर्षको तुलनामा करिब ३४ प्रतिशतले कम हो ।
बिश्वभरका लगानीकर्ता पर्ख र हेरको अवस्थामा रहेका कारण बैदेशिक लगानी भित्रन नसकेको हो ।खुद रकम के कति भित्रियो भन्ने नेपाल राष्ट्र बैंकले आकडा राख्छ । उद्योग विभागले लगानी स्वीकृत गरेपनि रकम ल्याउन भने राष्ट्र बैंकको अनुमति चाहिन्छ । उद्योग विभागका अनुसार बैदेशिक लगानी स्वीकृतिमा खासै कमि आएको छैन । तर बैदेशिक लगानी बापत मुलुक भित्रिने रकममा भने भारी गिरावट आएको छ ।
यसैगरि फागुनमसान्तसम्म पुँजीगत ट्रान्सफर ६.८ प्रतिशतले वृद्धि आई ११ अर्ब ९१ करोड कायम भएको छ भने अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा पुँजीगत ट्रान्सफर ११ अर्ब १५ करोड थियो ।
त्यस्तै खाता १ खर्ब ४८ अर्ब ६८ करोडले घाटामा रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा चालु खाता १ खर्ब १९ अर्ब ७० करोडले घाटामा रहेको थियो । अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा १ अर्ब ५ करोडले घाटामा रहेको चालु खाता समीक्षा अवधिमा १ अर्ब २७ करोडले घाटामा रहेको छ ।
फागुनमसान्तसम्म शोधनान्तर स्थिति ६८ अर्बले बचतमा रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा शोधनान्तर स्थिति ३७ अर्ब ८४ करोडले बचतमा रहेको थियो । अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा ३३ करोड १२ लाखले बचतमा रहेको शोधनान्तर स्थिति समीक्षा अवधिमा ५६ करोड ५८ लाखले बचतमा रहेको छ ।
अघिल्लो वर्षको तुलनामा सोधानान्तर स्थिती बचतमा रहेको देखिएपनि अन्तर्राष्ट्रिय ब्यापार बिस्तार भएसँगै भने सोधानान्तर बचत कम हुँदै गएृको छ ।बिदेशबाट रेमिट्यान्स मार्फत रकम आएका कारण सोधानान्तर स्थिती बचतमा देखिएको हो । यदि रेमिट्यान्समा कम हुन्थ्यो भने यसको सोझो असर सोधानान्तर बचतमा नै पर्ने थियो ।
किनकी निर्यातजन्य उद्योगको स्थापना हुन सकेको छैन । जसका कारण बाहिर सामान पठाएर आयात गर्ने स्थिती निकै कम छ । वार्षिक १ खर्ब बराबरको सामान पनि निर्यात गर्न मुस्कील रहेको देशले आयात भने झन्डै १४ खर्ब बराबरको गर्छ ।
बिदेशी लगानीमा आएको कमि र निर्यातमा बृद्धि हुन नसक्दा पनि रेमिट्यान्सको बृृद्धिले मुलुकलाई अहिलेसम्म सोधानान्तर बचतमा राखिरहेको छ ।
