आधारभूमि संवाददाता
काठमाडौं, असोज २४
बैक तथा वित्त संस्थामा लगानीयोग्य रकमको अभाव नहोस् भनेर बै.क तथा वित्त संस्थाले ऋणपत्र जारी गर्ने व्यवस्था गर्याे । तर, बैंक तथा वित्त संस्थाले स्रोत व्यवस्थापनका लागि ऋणपत्र जारी गर्ने बढाउन सकेका छैनन् ।
नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार गत असारमा ९२ अर्ब रहेको यस्तो ऋणपत्र अहिलेसम्म बजारमा जम्मा १ सय ८ अर्ब पुगेको छ। यहि समयमा बैंक तथा वित्त संस्थाबाट प्रदान हुने कर्जामा भने भारी बृद्धि भएको छ ।
कर्जा बिस्तारमा ध्यान दिने बैंकहरुले स्रंोत व्यवस्थापनमा भने खासै ध्यान दिएका छैनन् । जसका कारण बजारमा तरलता अभाव देखिएको छ ।
गत बुधबार मात्र बैंकमा १७ अर्ब मात्रै तरलता थियो । बैंकहरुबिच लेनदेन हुने अन्तर बैंक कारोबार ब्याजदर पनि ४ दशमलव नौ मात्रै कायम भएको छ।
बजारमा तरलता अभाव भएपछि त्यसलाई सहज गर्न नेपाल राष्ट्र बैंकले ४ वर्ष अघि बैंकहरुलाई बिदेशी बैंक तथा वित्त संस्थाहरुबाट ऋण लिने सुविधा दिएको थियो । यो पनि अहिलेसम्म जम्मा ७ वटा बैंकले मात्रै यस्तो ऋण ल्याउन सकेका छन् ।
विदेशी बैंक तथा वित्त संस्थाले नेपालका बैंकहरुलाई पत्याउन सकेको देखिदैन । जसका कारण बिदेशी बैंक तथा वित्त संस्थाबाट ऋण आउन सकेको छैन । नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार अहिलेसम्म बैंक अफ काठमाडौ, माछापुच्छ«े, लक्ष्मी, ग्लोबल, सनराइज, एनएमबी र सानीमा बैकले मात्रै यस्तो बिदेशी ऋण ल्याउन सफल भएका छन् ।
यसबाहेक २० वटा बैंकले बिदेशबाट ऋण ल्याउन सकेका छैनन् । देशको क्रेडिट रेटिङ नभएका कारण पनि ंबिदेशबाट ऋण ल्याउन बैंकहरुलाई समेत कठिन भएको छ ।
यस्तो बिदेशबाट ल्याउने ऋण गत असारको तुलनामा २ अर्ब घटेको समेत देखिन्छ । किनभने गत असारमा यस्तो ऋण २५ अर्ब रहेको थियो । अहिले २३ अर्ब पुगेको नेपाल राष्ट्र बैंक बताउँछ ।
नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार बैंकहरुले आफ्नो प्राथमिक पुँजीको २५ प्रतिशतसम्म ऋण ल्याउन पाउने व्यवस्था गरेको छ। यस्तो ऋण ल्याउन राष्ट्र बै.कले भने अनुमति दिनुपर्ने व्यवस्था छ ।
यसरी बैंकहरुले विदेशी ऋण ल्याउने सँगै अन्य स्रोत व्यवस्थापन गर्न नसक्दा बैंकहरुमा तरलता अभाव देखिएको छ ।
नेपाल राष्ट्र बैंकका अनुसार बैंकहरुले विदेशी ऋणसँगै ऋणपत्र बिस्तार र निक्षेप संकलन ठूलो मात्रामा बढाउन नसक्दा बैंकहरुमा तरलता अभाव चुलिएको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकले बुधबार मात्रै २० अर्बको रिपो जारी गर्याे । तरलता अभाव चुलिएपछि राष्ट्र बैंकले असार यता मात्रै पटकपटक गरेर १ सय ३० अर्बको रिपो जारी गरिसकेको छ । तरपनि बैैंकहरुमा तरलता अभाव हुन छाडेको छैन । तरलता अभाव टार्नका लागि राष्ट्र बैकले बैंकहरुलाई बिदेशबाट ऋण ल्याउने मात्रै होइन आफ्नो प्राथमिक पुँजीको २५ प्रतिशतसम्म ऋणपत्र जारी गर्न पनि दियो ।
ऋणपत्र पनि उल्लेख्य मात्रामा बढाउन सकेका छैनन् । तर महामारीपछि पुरानै अवस्थामा फर्कन खोजेको अर्थतन्त्रका कारण बजारमा ठूलो मात्रामा लगानीयोग्य रकम अर्थात बैकको ऋणको माग भएको छ। निक्षेप संकलन भनेअनुसार संकलन हुन सकेको छैन । जसलाई संकलन गर्न बैंकहरुबिच ब्याजदर बढाउने होडबाजी भएको छ ।
